Elektronik müzik, hip-hop, rap ve pop ezgilerini yerel müzik ile birleştirmek normalde göründüğünden çok daha zordur. Farklı müzik akımlarından gelen melodileri, aralara işlenen ince ritim dikişleri, cesur ses köprüleri ve yaratıcı deha ile ancak dinlenebilir bir kıvama getirebilirsiniz. Oysa bazı bunu gerçekleştirmek sanatçılarin doğalarında yatıyor. Balkan Beat Box (BBB) için de durum aynen böyle. Tüm dünyanın bir sahne olduğunu ve bu sahneden geçen her müziğin birbiri ile aslında bağlantılı olduğunu ve aynı anda çalınabileceğini savunan grup, bu iddiasını şu ana kadar fazlasıyla kanıtladı. Atalarının müzik köklerine uzanan BBB, bu ezgileri sadece doğdukları bölgedeki müziğe sabit kalmayıp, küresel ritimler ile evlendirmesini başaran bir simyacı.
Grubun temelleri İsrail doğumlu Ori Kaplan ve baterist Tamir Muskat’ın bir araya gelmesi ile 2003 yılında atıldı. Ori, genç yaşta Mısır, Rus ve Fas pop müziklerini dinleyerek klarnet çalmaya başladı. Ailesinin baskısına rağmen klasik müzik öğrenmeyi reddeden sanatçı, kısa bir süre sonra Klezmer – yüksek tempolu Doğu Avrupa Musevi müziği – çalmaya başladı. Daha sonra Atlantik’in karşı tarafından gelen caz, rock ve endüstriyel müzik ile tanışan bu genç sanatçı, tüm bu tarzları içine çekerek kendi harmanlamasını yapmaya başladı. Diğer taraftan annesi Romanyalı ve babasının bir müzik okulu olan Tamir Muskat, doğal olarak müzik icra edilen bir evde yaşadı. Böylece genç yaştan itibaren romanesk müzik yaşantısı başladı. On sekiz yaşında ülkesinde iyi bilinen bir baterist oldu ve en iyi grupların bünyesinde yer aldı. Ortadoğu’nun kültürel renkliliği içerisinde büyüyen bu iki müzisyen, zamanla bulundukları bölge itibarıyla aç ruhlarını besleyemediklerini fark edip Amerika’ya göç ettiler. Tamir Muskat, kısa bir süre sonra uluslar arası çapta üne kavuşan Firewater adlı grupta baterist ve yapımcısı, Ori Kaplan ise Gogoş Bordello’nun bir üyesi idi.
On yıl boyunca Amerika’nın en sıkı yeraltı gruplarında (Firewater, J.U.F, Short’nez, Big Lazy, Victoria Hana, Djin ve Gogol Bordello) yer alan ikilinin yolları en sonunda ortak bir noktada kesişti. Aynı ideolojiyi benimseyen ve ortak bir geleceği hayal eden bu iki müzik adamı, o dönemde bulundukları gruplar revaçta olmasına rağmen, kendi yollarını çizmek için birlikte yürümeye karar verdiler. Böylece, Kudüs’ten Bronx’a kadar uzanan, geniş müzik yelpazesine sahip Balkan Beat Box doğdu.
Grubun müziği genellikle klasik form ve enstrümanlar üzerine yapılandırılıyor. Post modern potpuri unsurlarıyla ortaya yeni bir müzik çıkaran ekibin müziüi her ne kadar dünya müziği sınıfına girse de yaptıklarının daha orijinal temalar içerdiği haklı olarak savunulabilir. Her şeyi çalmanın ötesinde, nasıl çalındığı üzerine kafa yoran ekip, böylece müziklerine bilinç işlemeyi de ön planda tutmayı ihmal etmiyor.
İlk dinleyişte BBB’un müziğini Klezmer ve Çingene müziğinin bir karışımı olarak sınıflandırma hatasına düşebiliriz, oysa derinliklerine indikçe grubun bunun ötesinde farklı bir kulvarda dolaştığını fark edersiniz. BBB’un bu özel karışımı Akdeniz kaynaklarından yararlanarak toparladığı, Hip-hop, yaylılar, Batı ve diğer Asya müziklerin hepsinin bir arada harmanlandığı bir yapıya sahip. Grup, hiç kuşkusuz saksofoncu Ori Kaplan’ın dediği gibi, “yeni Akdeniz müziği” yapıyor veya en azından bu klasik ifadeyi yeniden tanımlamaya çalışıyor. BBB’un müzikte bariyerleri yok etmek istediği bariz bir biçimde anlaşılıyor.
İki yıl boyunca stüdyoya kapanan BBB, 2005 yılında kendi adlarını taşıyan ilk albümleri “Balkan Beat Box”u çıkarttı. On bir parçadan oluşan bu albüm, dünya müziği platformuna bir bomba gibi düştü. Dinleyenlerin hepsini kendine bağımlı yapan BBB, Ortadoğu gelenekselliği üzerine başarıyla işlediği Doğu Avrupa ve Batı modernliği ile, beklenmeyen bir sürpriz yarattı. Kardeş grupları Gogol Bordello’ya göre daha çılgın ve karmaşık bir müzik sunmayı başaran ekip, prefabrik-klişe müzik ile boğulan ruhlara bir cankurtaran gibi yetişti. Grubun renkli, enerji yüklü ve sonuna kadar eğlendiren müziği bir anda vazgeçilmezler arasında haklı olarak kendine yer edindi.
BBB’un müziğinde spontanelik kavramının önemli bir yere sahip olması nedeniyle, grubun konser performansları tam bir sürprizler silsilesi. Albümde enerjisinin bir kısmını yansıtabilen ekip, konserlerde dinleyeni kargaşa uçurumunun köşesine kadar bir nefeste getirip sonra aşağıya itiyor. Bunu yaparken de sizi dans ettiriyor. BBB insan-yapımı ayrımcılığı teşvik eden müziksel ve politik sınırları ortadan kaldırıyor.
Her gittikleri ülkede mutlaka yerel bir sanatçıyı sahneye çıkartan ekip, böylece kendiliğinden, planlanmamış ve doğal bir şekilde müzikleri ile yerel kültür arasında köprü kuruyor. Bunun en iyi örneği, İsrail’de verdikleri konserlerde sahneye Filistinli sanatçıları davet etmeleriydi.
Dinleyeni aşırı derecede zinde hissettiren BBB, yoğun bir dünya turnesinden sonra tekrar stüdyoya girdi ve 2007 başında ikinci stüdyo albümü olan “Nu Med”i (New Mediterranean’ın kısaltılmış hali) çıkarttı. Ülkemizde de Equinox müzik şirketi tarafından çıkan albüm, sınırlar arası kardeşliği benimsemiş bir çalışma. Bu albüm, dinleyene Akdeniz ve Ortadoğu’da sınırlar kaldırılırsa nasıl bir müzik ortaya çıkacağını hissttiriyor. Akustik ses rengine ve dijital ritimlere eşit derecede yer veren ve yeni çalışmasında bilinçli olarak dans şenliğini sürdüren ekip, adeta devasa bir müziksel yapboz üretmiş. Eksik kalan parçaları ise kendileri yaratıp, yapbozun içine işlemiş. Ortaya çıkan çalışma ise etnik evrensellik.
Bayraklara, uyruklara ve sınırlara inanmayan BBB, bu yeni çalışması ile konserlerdeki çılgınlığını stüdyoya yansıtmış. Umulmadık sanatçıların konuk olduğu “New Med” albümü her ülkenin yerel müziğini dinleyip kendilerini ona göre aranje eden bir grubun çalışması. Albümün açılışını yapan ‘Keep ‘Em Straight (Intro)’ ve ‘Hermatico’ parçaları dinleyenleri nelerin beklediğini hemen belli ediyor. Albüme konuk olan sanatçıların arasında, çocukluğundan gelen kuvvetli bir Fas ezgisini ‘Pachima’ adlı parçada kullandıran Gilber Gilmore, ‘Joro Boro’ adlı parçadaki akapella düeti ile Londra’nın Bulgar Korosu’nda yer alan Dessislava Stefanova ve ‘BBBeat’ parçasındaki eşsiz klarnet dalgalarının sahibi 22 yaşındaki Makedonyalı klarnetçi Ismail Lumanovski yer alıyor. Ayrıca klasik geleneksel şarkılar söyleyen Şamlı sanatçı Dunia, albümde Arapça rap söyleyerek bir ilke imza atıyor ve repertuarının sınırlarını zorluyor.
Albüm içerisinde yer alan her melodiyi hazmetmiş olan Tamir Muskat ve Ori Kaplan, böylece Balkan Çingene ezgilerinden, rap müziğe, Klezmer’den drum’n’bass vuruşlarına, elektronikten, akustik ritimlere uzanan tam bir müzik öğünü üretmiş. BBB’un bu albümde yarattığı ses sentezi ile kendilerine çok dilli, çok kültürlü, çokuluslu bir fantezi ülkesi yaratan ekip, günümüz dünyasının en ilerici barış elçilerinden biri. Bunu sadece müzikleri ile yapıyor olmaları ise asıl büyüleyici unsur…
Diskografi:
Balkan Beat Box – 2005
Nu Med – 2007
Grup Üyeleri:
Ori Kaplan
Tamir Muskat
Itamar Ziegler- Bas
Tomer Yosef- MC, Perc.
Eyal Talmudi - Saksafon
Peter Hess- Saksafon
Dana Leong- Trambon
Uri Kinrot- Gitar ve Saksafon
Jeremiah Loockwood- Gitar ve vokal
Ben Handler- Bas
